Kiedy przez dłuższy czas korzystamy z opon, nierzadko da się zauważyć, że ich wygląd się zmienia. Chociaż wydawać by się mogło, że chodzi o drobiazgi, to właśnie te mogą decydować o naszym bezpieczeństwie podczas jazdy. Dlatego powinno się regularnie sprawdzać stan ogumienia – zużyte opony nie nadają się do dalszej eksploatacji.
Zużyte opony mogą być przyczyną niebezpiecznej sytuacji na drodze.
Kiedy opony są zużyte?
Za wyeksploatowane uznamy:
- ogumienie, które ma uszkodzenia, uniemożliwiające jego dalsze użytkowanie;
- sparciałe opony, które z racji wieku i stanu nie nadają się do dalszej eksploatacji;
- egzemplarze, w których osiągnięta została minimalna wysokość bieżnika.
O ile w pierwszych dwóch punktach sprawa wydaje się dość oczywista, o tyle trzeci wymaga dopowiedzenia. Zdarte opony od zewnątrz są bez porównania gorsze od tych z całym bieżnikiem, zwłaszcza jeśli chodzi o ochronę przed aquaplaningiem, dlatego nie gwarantują bezpieczeństwa podróżowania. Dopuszczalna minimalna głębokość bieżnika, która wynosi 1,6 milimetra, na mokrej nawierzchni zapewnia zaledwie 40% przyczepności nowego ogumienia. Poza tym łyse opony należy wymienić ze względu na obowiązujące przepisy.
Wskaźnik zużycia opony – standardy marki Continental
Marka Continental we wszystkich swoich oponach stosuje odpowiednie oznaczenia głębokości bieżnika. Każdy produkt opatrzony jest wskaźnikiem TWI, wskazującym minimalną i prawnie dopuszczoną głębokość bieżnika.
Należy jednak pamiętać, że ta wartość została określona jeszcze w latach 90. XX wieku. Wszystkie opony koncernu Continental zaopatrzone są w dodatkowy wskaźnik zużycia – na głębokości 3 mm w przypadku opon letnich i 4 mm w zimowych. Wynika to z faktu, że wraz ze spadkiem głębokości bieżnika obniża się zdolność opony do odprowadzania wody.
Nasze badania wskazują, że poziom 3 mm dla opony letniej to minimalna wysokość bieżnika, przy której opona zapewnia bezpieczeństwo podczas hamowania na mokrej nawierzchni. Poniżej tej wartości następuje radykalny spadek wydajności ogumienia i drastyczny wzrost długości drogi hamowania. Dla opony zimowej znacznik wskazuje 4 mm ze względu na fakt, że opona zimowa musi poradzić sobie z dużo trudniejszymi warunkami, takimi jak śnieg czy błoto pośniegowe.
Paweł Skrobisz
Kierownik Działu Technicznego
Warto regularnie kontrolować stan zamontowanych w samochodzie opon. Kiedy zużycie opony wyklucza ją z dalszego użytkowania?
Jazda na zużytym ogumieniu nie jest dobrym pomysłem. Aby zapobiec przykrym niespodziankom na drodze, najlepiej przynajmniej raz w tygodniu lub chociaż przed każdą dłuższą podróżą dokładnie zbadać kondycję ogumienia, dokonać pomiaru bieżnika oraz zadać o odpowiedni poziom ciśnienia.
Samodzielnie można przyjrzeć się bieżnikowi czy ścianom bocznym. Trzeba mieć jednak na uwadze, że problemem jest również zdzieranie opon od wewnątrz i powstawanie niewidocznych uszkodzeń. Dlatego weryfikacja ogumienia przez specjalistę powinna mieć miejsce przynajmniej raz na sezon.
Co świadczy o zużyciu opony?
- bieżnik starty do poziomu poniżej 1,6 milimetra;
- wszelkie przecięcia, rozdarcia (nawet powierzchowne) i popękanie opon;
- sparciała guma;
- wybrzuszenia, deformacje na boku związane z pęknięciem nitek osnowy;
- plamy, odparzenia wewnątrz opony na warstwie butylowej (tak zwane zużycie marmurkowate);
- separacja elementów konstrukcyjnych, w tym odklejenie bieżnika;
- zdeformowanie lub odkrycie drutówki (elementu, na którym guma montowana jest na feldze).
Jeśli zauważymy którykolwiek z powyższych objawów, należy niezwłocznie zwrócić się po opinię do profesjonalnego serwisu. Fachowiec nie tylko oceni ogumienie. Może nam również podpowiedzieć, jak sprawdzać opony w przyszłości.
Jest jeszcze co najmniej jedna sytuacja, w której ogumienie uznaje się za zużyte. Ogólna zasada dotycząca użytkowania opon mówi o tym, że nie powinno się z nich korzystać, jeżeli czas, który minął od ich produkcji, jest dłuższy niż 10 lat. Datę produkcji znajdziesz na boku, przy skrócie DOT.
Zwróć uwagę! Zanim wyrzucisz zużyte ogumienie na śmietnik lub do ogrodu, sprawdź, co zrobić ze starymi oponami. Należy oddać je do wyznaczonego punktu zbiórki odpadów lub warsztatu wulkanizacyjnego, który daje taką możliwość.
Rodzaje zużycia opon
Możemy wymienić następujące rodzaje zużycia bieżnika opony:
- zużycie normalne – występuje, gdy guma zużywa się w sposób jednolity, na całej szerokości i obwodzie.
- zużycie niesymetryczne – czyli nierównomierne zużycie opon. Pojawia się, gdy jedna ze stron niszczy się szybciej niż druga lub uwidacznia się tzw. ścinanie opon. Może być to związane z nieprawidłową zbieżnością kół.
- zużycie okrągłe (barków) – objawia się większą wysokością bieżnika na środku niż na barkach.
- zużycie środka (wklęsłe) – ma miejsce, gdy podróżujemy ze zbyt wysokim ciśnieniem w kołach. Strefa kontaktu z podłożem ograniczona jest do środkowej części bieżnika, co powoduje szybkie zużycie tej strefy. Może być to spowodowane np. nagłym hamowaniem na zablokowanych kołach w przypadku samochodów niewyposażonych w ABS lub problemami z jakością danej opony.
- zużycie miejscowe.
- ząbkowanie opon – przejawia się nierównomiernym ścieraniem klocków bieżnika, w konsekwencji czego tworzą się charakterystyczne „schodki”. Jest to zjawisko w zasadzie nieuniknione, jednak intensywność jego występowania może być różna i zależy od bardzo wielu czynników.
Jak zużyte opony wpływają na bezpieczeństwo i komfort jazdy
Na to pytanie można jednoznacznie odpowiedzieć, że jazda na zużytych oponach stwarza zagrożenie dla nas, jak i innych uczestników ruchu. Łysa opona, czyli pozbawiona wyraźnych klocków bieżnika, może być przyczyną wydłużenia drogi hamowania czy utraty panowania nad samochodem. Zwłaszcza w bardziej wymagających warunkach, przykładowo na mokrej czy zaśnieżonej nawierzchni, przyczepność takiego ogumienia jest wyraźnie obniżona.
Z drugiej strony sparciałe, popękane opony lub co gorsza – poważnie uszkodzone, mogą doprowadzić do wielu niespodziewanych sytuacji, w tym do niezwykle niebezpiecznego wybuchu.
Już wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na to kiedy dokonać wymiany opon zimowych czy letnich na nowe i jakie ryzyko niesie ze sobą poruszanie się na starych egzemplarzach w złym stanie. ADAC, czyli niemiecka organizacja oferująca m.in. pomoc drogową podała, że ok. 7% interwencji technicznych udzielanych unieruchomionym pojazdom w 2021 roku dotyczyło uszkodzeń ogumienia. Według polskiej policji w tym samym roku aż w 14% wypadków, spowodowanych niesprawnością techniczną pojazdu, odnotowano usterki ogumienia.
A co z komfortem podróżowania – czy zużyte opony hałasują? Rzeczywiście może być tak, że opona wraz z zużywaniem będzie generować większy hałas. Wiele jednak zależy od modelu czy sposobu jego eksploatacji, w tym dbania o odpowiedni poziom ciśnienia.
Kiedy reklamować opony?
Nie można wykluczyć, że anormalne zużycie opony może być związane z wadami fabrycznymi. Jeśli mamy pewność, że stan naszego samochodu jest bez zarzutu oraz użytkowaliśmy koła w sposób właściwy (respektując zalecane dotyczące m.in. ciśnienia i dopuszczalnego obciążenia), a mimo to ogumienie szybko się niszczy, może to sugerować problem z jego jakością. Jeżeli zgłosimy reklamację, producent przeprowadzi odpowiednie badania oraz wyda opinię.
Jak dbać o opony?
Na zużycie opon letnich, zimowych i całorocznych w dużym stopniu wpływ ma ich użytkownik, czyli kierowca. Dbając o ogumienie, przedłużysz okres jego eksploatacji, tym samym odsuniesz w czasie moment zakupu kolejnych czterech sztuk. Chcąc jak najdłużej korzystać z zamontowanego w samochodzie kompletu, miej na uwadze:
- właściwy poziom ciśnienia;
- przestrzeganie maksymalnego, zalecanego obciążenia;
- zapewnienie odpowiednich warunków użytkowania (miasto, trasa, tereny podgórskie), w zależności od modelu;
- swój styl jazdy, w tym skłonności do raptownego hamowania i przyśpieszania;
- prawidłowe sezonowe przechowywanie (odpowiednie warunki, pozycja);
- unikanie gwałtownych najazdów na przeszkody (dziury w drodze, krawężniki),
- konieczność kontrolowania stanu technicznego pojazdu (geometria, zbieżność, stan zawieszenia);
- potrzebę rotowaniem opon.
Najistotniejszą kwestią wydaje się regularna kontrola właściwego ciśnienia w kołach. Ważne jest tutaj słowo "właściwe", czyli zgodne z zaleceniami producenta i warunkami użytkowania. Ciśnienie nie powinno być ani zbyt niskie, ani zbyt wysokie. Zaniżone o 20% powoduje skrócenie życia opony o 30%, a przy tym wydłuża znacznie drogę hamowania i zwiększa zużycie paliwa.