Jazda defensywna to termin, który coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej. Choć sama nazwa jasno wskazuje na znaczenie tego określenia, to jednak zagadnienie jest na tyle szerokie, że warto przyjrzeć się mu bliżej. W tym artykule dowiesz się, na czym polega ostrożne jeżdżenie, czy można się go nauczyć oraz jak unikać niebezpiecznych sytuacji na drodze.
Jazda defensywna zyskuje coraz większą popularność.
Jazda defensywa ma wpływ nie tylko na samego kierowcę i jego pasażerów, ale również na pozostałych uczestników ruchu drogowego. Dlatego im więcej osób będzie stosowało się do jej zasad, tym mniej wypadków będzie na drogach. Warto więc zapoznać się z wytycznymi, aby zawsze bezpiecznie docierać do celu swojej podróży.
Jazda defensywna – co to znaczy?
Jazda defensywa często określana jest również angielskim określeniem „defence driving”. Choć w Polsce dopiero zyskuje na popularności, to w innych krajach obecna jest już od dziesiątek lat. W dużym uproszczeniu polega na unikaniu wszelkich niebezpiecznych sytuacji i groźnych manewrów oraz ostrożnym prowadzeniu auta z uwzględnieniem aspektów takich jak:
- przestrzeganie przepisów ruchu drogowego,
- przewidywanie zachowania innych kierowców,
- dostosowanie się do warunków atmosferycznych,
- planowanie trasy z uwzględnieniem możliwych zagrożeń,
- troskę o swoje samopoczucie oraz unikanie agresji,
- dbałość o dobry stan techniczny auta.
Przestrzeganie tych punktów ma bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo nie tylko kierowcy oraz pasażerów, ale także innych uczestników ruchu drogowego. Czasem może wiązać się nawet z koniecznością rezygnacji ze swoich praw na drodze, np. w przypadku, gdy wyjeżdżając drogi z pierwszeństwem, ktoś przepuści samochód wjeżdżający z dużą prędkością na skrzyżowanie z ulicy podporządkowanej. Takie sytuacje wzbudzają uzasadnioną irytację, jednak nie warto ulegać negatywnym emocjom i bez względu na wszystko egzekwować swojego prawa przejazdu, zwłaszcza jeśli stawką jest zdrowie lub nawet życie.
Jazda defensywna samochodem – czyli jak bezpiecznie prowadzić auto
Warto zaznaczyć, że w kwestii jazdy defensywnej definicja składa się na różne działania. Dlatego najlepiej przyjrzeć się wszystkim po kolei, aby wiedzieć, jak należy zachowywać się na drodze. Pozwoli to zwiększyć szansę na uniknięcie zagrożeń zarówno generowanych z własnej winy, jak i spowodowanych zachowaniem innych kierowców.
Przestrzeganie przepisów przede wszystkim
Jak nietrudno się domyślić, jednym z podstawowych aspektów jazdy defensywnej jest przestrzeganie przepisów ruchu drogowego. Oznacza to poruszanie się z odpowiednią, określaną przez znaki lub strefy prędkością, a także stosowanie się do innych obowiązków, jak ustępowanie pierwszeństwa czy zatrzymywanie auta przy symbolu STOP. Trzeba zawsze uważnie obserwować znaki, nawet jeśli tą samą trasą jeździ się codziennie od wielu lat. Oznaczenia i zasady w danym miejscu mogą ulec zmianie, sprawiając, że droga będąca wcześniej podporządkowaną, stanie się ulicą z pierwszeństwem przejazdu.
Konieczne jest także unikanie niebezpiecznych sytuacji i gwałtownych manewrów. Dla przykładu – przed skrętem należy włączyć kierunkowskaz odpowiednio wcześnie i rozpocząć hamowanie z adekwatnym wyprzedzeniem tak, aby jadący z tyłu kierowca zorientował się sytuacji, zwłaszcza, jeśli w lusterku widać, że jedzie on na zderzaku. Dotyczy to również zmiany pasa. Bardzo istotne jest częste obserwowanie sytuacji w lusterkach, aby mieć wgląd nie tylko na to, co dzieje się z przodu i po bokach, ale także na tyłach. Dobrą praktyką jest też stosowanie kierunkowskazu przed wjechaniem na rondo, a nie tylko przy zjeżdżaniu z niego.
Defensywny kierowca musi być czujny
W czasie kursu na prawo jazdy kategorii B każdy kandydat na kierowcę jest uczulany, aby zachowywać szczególną ostrożność, zwłaszcza przy wjeżdżaniu na skrzyżowania czy przy zbliżaniu się do przejścia dla pieszych. Zwraca na to uwagę również egzaminator w trakcie egzaminu praktycznego. Na końcowym teście większość osób o tym pamięta, jednak po uzyskaniu uprawnień z biegiem lat pojawia się podstępne i niepozorne zagrożenie – rutyna.
Doświadczenie sprawia, że często zmniejsza się czujność, co prowadzi do jeżdżenia na pamięć. Tymczasem kierowca stosujący zasady jazdy defensywnej, powinien być zawsze czujny, a także wyróżniać się czytelnym stylem prowadzenia, łatwym do przewidzenia dla pozostałych uczestników ruchu. Ponadto samemu musi starać się przewidzieć manewry otaczających go kierowców, rowerzystów i pieszych.
Dobrą praktyką jest stała obserwacja swojego otoczenia – zarówno drogi przed sobą, jak i pobocza. Nigdy nie wiadomo, czy nagle pieszy nie będzie próbował wtargnąć na jezdnię. Szczególną ostrożność trzeba zachować także, widząc rowerzystę oraz na trasach prowadzących przez las, gdzie istnieje duże ryzyko kolizji z dzikimi zwierzętami.
Należy też wspomnieć o kolejnym ważnym elemencie, na jakim opiera się jazda defensywna – reguła dwóch sekund, to absolutna podstawa. Choć lepiej jest postawić na wersję 3-sekundową. W gruncie rzeczy oznacza to przede wszystkim utrzymywanie odpowiedniego odstępu od innych aut. W tym celu należy określić jakiś punkt na drodze, np. znak drogowy. Kiedy samochód jadący z przodu znajdzie się na jego wysokości, trzeba zacząć liczyć do trzech i dokładnie w trzeciej sekundzie Twoje auto powinno się znaleźć w wyznaczonym miejscu. Dzięki temu kierowca daje zarówno sobie, jak i pozostałym uczestnikom ruchu ok. 3 sekund na reakcję i podjęcie odpowiedniego działania w razie wystąpienia sytuacji awaryjnej.
Inną dobrą praktyką jest trzymanie się w odległości odpowiadającej prędkości jazdy, dla przykładu, jadąc 50 km/h najlepiej trzymać się 50 m za autem poprzedzającym, a przy prędkości 100 km/h, dystans ten powinien wynosić 100 m. W warunkach miejskich jest to dość trudne do osiągnięcia, ale zdecydowanie warto próbować.
Ostrożne i rozważne hamowanie to klucz do bezpiecznej jazdy.Troska o stan samochodu, to podstawa
Umiejętne i ostrożne prowadzenie auta to jednak nie wszystko. Na nic zda się ostrożność, jeśli auto będzie zaniedbane. Przede wszystkim należy zatroszczyć się o ogumienie. Warto wybierać modele dostosowane do stylu jazdy oraz mocy pojazdu, np. warianty UHP do samochodów sportowych, a przede wszystkim w rozmiarze odpowiednim do danego auta. Opony letnie, zimowe i całoroczne muszą być zawsze napompowane zgodnie z zaleceniami producenta. Bieżnik nie może być zbyt zużyty (zgodnie z prawem nie może mieć mniej niż 1,6 mm głębokości), a jakiekolwiek defekty wymagają natychmiastowej konsultacji z wulkanizatorem.
Koniecznie należy zadbać również o to, aby w aucie zawsze była odpowiednia ilość płynów eksploatacyjnych, a zwłaszcza hamulcowego. Wszelkie wycieki czy problemy przy prowadzeniu, jak np. drganie kierownicy, ściąganie auta na bok, dziwne odgłosy, powinny być konsultowane z mechanikiem. Należy także co jakiś czas sprawdzać, czy system oświetlenia działa prawidłowo.
Pogoda ma znaczenie
Ważnym aspektem jest dostosowanie się do warunków atmosferycznych. Jeżeli w trakcie podróży nadejdzie ulewny deszczy, który mocno ograniczy widoczność, najlepiej zatrzymać się w bezpiecznym miejscu i przeczekać. Podczas jazdy we mgle koniecznie należy ograniczyć prędkość i używać odpowiedniego oświetlenia. Szczególną ostrożność trzeba zachować w warunkach zimowych, zwłaszcza na ośnieżonej i oblodzonej nawierzchni. Powinno się używać opon zimowych, a w niektórych rejonach mieć przy sobie łańcuchy śniegowe.
Panowanie nad emocjami
To zasada, którą wielu kierowców powinno poćwiczyć. Agresja na drodze to nie tylko trąbienie i wyzwiska, ale również nieodpowiedzialne zachowania, wynikające z braku umiejętności panowania nad swoimi emocjami i ego. Przykładem jest wyprzedzanie, a następnie gwałtowne zajeżdżanie drogi, jazda na zderzaku i mruganie światłami oraz inne nierozsądne, dziecinne wręcz złośliwości. Są one niestety nie tylko irytujące, ale przede wszystkim bardzo niebezpieczne.
Ważne jest, aby nawet będąc ofiarą takich działań, zachować spokój i nie dać się zarazić niepotrzebną frustracją. Nerwy powodują, że kierowcy tracą skupienie, a to znacznie zwiększa ryzyko wypadku. Dotyczy to jednak nie tylko konfliktów z innymi kierowcami, ale również stresu wynikającego z pracy, sytuacji rodzinnej, problemów zdrowotnych czy jakichkolwiek innych powodów. Jazdę samochodem warto traktować jako chwilę dla siebie – posłuchać ulubionej muzyki, skupić się na prowadzeniu auta i oderwać myśli od problemów. Pośpiech nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem – lepiej jest trochę się spóźnić, niż nigdy nie dojechać na miejsce.
Dobrym sposobem na większe skupienie się na prowadzeniu auta jest przestrzeganie zasad ecodrivingu, obejmujące m.in. hamowanie silnikiem czy unikanie gwałtownego przyspieszania. Pozwoli to nie tylko bardziej skupić myśli na jeździe i odciąć się od negatywnych emocji, ale także ograniczyć spalanie i zadbać o środowisko.
Planowanie trasy
Jazda defensywna obejmuje nawet działania prowadzone w domowym zaciszu. Dotyczy to odpowiedniego planowania trasy. Wybierając się w podróż, warto wybrać godzinę, w której nie ma dużego ruchu i obrać taki wariant podróżowania, aby uniknąć niebezpiecznych dróg.
Należy także sprawdzić prognozę pogody – w przypadku porannych mgieł, można odłożyć wyjazd o kilka godzin, a w razie zapowiadanych wichur, dobrze będzie unikać jazdy trasami, na których istnieje ryzyko upadku drzewa przewróconego mocnym podmuchem wiatru.Choć zimy są coraz łagodniejsze, problemem mogą okazać się również śnieżyce ograniczające widoczność i pogarszające przyczepność.
Czy można nauczyć się jazdy defensywnej?
Jazda defensywna nie jest trudna i wymaga tylko przestrzegania wspomnianych wcześniej zasad oraz utrzymywania odpowiedniej czujności. Wielu kierowców zastanawia się jednak, czy można się jej jakoś nauczyć. Jednym ze sposobów, aby nabrać odpowiednich nawyków i wyrobić sobie umiejętności bezpiecznego poruszania się po drogach, jest szkolenie. Kurs jazdy defensywnej przeprowadzony przez wykwalifikowanego instruktora będzie dobrym pomysłem zwłaszcza dla osób, które dostrzegają, że często zdarza im się lekceważyć przepisy.
Warto jeździć ostrożnie
Defensywna jazda samochodem ma naprawdę duże znaczenie. Przestrzegając przepisów ruchu drogowego, zachowując spokój za kierownicą i prowadząc w sposób czytelny i przewidywalny, dajesz przykład innym kierowcom. Być może zainspiruje to kogoś, aby również zwiększyć odstęp od pojazdu poprzedzającego albo wyprzedzanego rowerzysty lub włączyć kierunkowskaz wcześniej niż dotychczas. Znacznie zwiększy to bezpieczeństwo na drogach, a przecież to powinno być celem wszystkich uczestników ruchu.