Ciśnienie w oponach. Jakie jest prawidłowe?

Sprawdź, dlaczego warto dbać o ciśnienie w oponach. Poznaj wyniki badań i konsekwencje utrzymywania niewłaściwego ciśnienia w oponach.

Ciśnienie w oponach, letnich, zimowych czy całorocznych,  ma bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo i koszty podróżowania. Warto wiedzieć, że nie tylko zbyt niski poziom ma negatywne konsekwencje. Również zbyt wysokie ciśnienie jest szkodliwe. W artykule prezentujemy przyczyny i skutki nieprawidłowego poziomu ciśnienia w kołach oraz radzimy jak zadbać o jego właściwą wartość.

Jakie powinienem mieć ciśnienie w oponach?

Zalecane przez producenta samochodu. Każdy samochód wymaga nieco innego poziomu ciśnienia w oponach. Wszystko zależy od jego masy, gabarytów czy przewożonego towaru. Warto zwrócić uwagę, że podawane wartości zawsze dotyczą zarówno jazdy samemu, jak i z kompletem pasażerów z bagażami. Jazda z obciążeniem wymaga zmiany poziomu ciśnienia w kołach.

Ciśnienie w oponach a bezpieczeństwo

Jak podaje amerykańska Krajowa Administracja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ogumienie ze zbyt niskim ciśnieniem sprawia, że droga hamowania wydłuża się aż o 22 procent.

Badania Bridgestone pokazały, że aż 6% wypadków śmiertelnych na drogach powoduje przebicie opony, jej rozerwanie lub spadek ciśnienia powietrza.

Ciśnienie w oponach a koszty jazdy

Opony ze zbyt niskim ciśnieniem powodują zwiększenie spalania i znacznie skracają swoje przebiegi.

Badania, które przeprowadzono w Kanadzie wykazały, iż idealne ciśnienie w oponach skutkuje 2 tygodniami jazdy bez tankowania w skali roku (dla przeciętnego kierowcy).

Zbyt niskie ciśnienie powietrza w oponie może wpłynąć na skrócenie przebiegu ogumienia nawet o 40% (zgodnie z badaniami Bridgestone).

Ciśnienie w oponach a środowisko

Wg badań Europejskiego Centrum Technicznego Bridgestone kierowcy w Unii Europejskiej w 2008 roku spalili niepotrzebnie 3.9 mld litrów paliwa i zużyli przedwcześnie 29,6 mln opon. Wskutek tego zmarnowano 7.8 mld euro, a do atmosfery dostało się 9.2 megaton CO₂. Są to wyniki przeglądu kontrolnego ogumienia, które przeprowadzono w 14 krajach Unii Europejskiej w 2008 roku na 31178 autach osobowych.

Informacja o właściwym poziomie ciśnienia znajduje się często na klapce wlewu paliwa.

Co jest powodem utraty ciśnienia w oponach?

Zgodnie z badaniami amerykańskiego Department Of Transport, zbyt niskie ciśnienie w 85% przypadków jest wynikiem niewielkiego i stopniowego, ale jednocześnie regularnego i stałego ubytku powietrza w oponie. Tylko w 15% sytuacji zbyt niskie ciśnienie jest spowodowane przez utratę powietrza w wyniku uszkodzeń eksploatacyjnych (np. najechania na krawężnik lub uderzenia).

Jakie są przyczyny naturalnej utraty ciśnienia w oponach?

Ciśnienie w oponach uchodzi w sposób naturalny z kilku powodów. Najczęściej są to:

• niewłaściwy montaż opony,
• wpływ temperatury,
• niewielkie uszkodzenia,
• nieszczelny zawór lub wentyl.

Jak często trzeba kontrolować ciśnienie?

Ciśnienie w kołach powinno być sprawdzane zapobiegawczo raz na dwa tygodnie, a obowiązkowo przynajmniej raz w miesiącu. Warto również je sprawdzić przed każdą dłuższą trasą.

Prawidłowe ciśnienie w oponie o niskim profilu.

W jaki sposób sprawdzać ciśnienie?

• Ciśnienie należy sprawdzać na zimnych kołach.
• Nie poleca się kontroli ciśnienia w oponach „na oko”, szczególnie w przypadku opon o profilu niższym niż 65.
• Najrozsądniej jest wybrać się do serwisu wulkanizacyjnego lub na stację benzynową, na których można precyzyjnie określić ile barów w oponie samochodowej ubyło.

Gdzie znajdę informacje o ciśnieniu zalecanym do mojego samochodu?

Informacje o prawidłowym ciśnieniu znajdziesz:

• w schowku,
• na wlepce na słupku znajdującym się przy drzwiach kierowcy,
• na klapce wlewu paliwa,
• w instrukcji obsługi pojazdu.

Poziom ciśnienia może być podany w barach lub atmosferach. Przeliczanie ciśnienia w oponach jest stosunkowo proste. Bar ile to atmosfer? Jednostki są bardzo zbliżone. Jeden bar to w przybliżeniu 0.9869 atmosfera.

Czy można dostosować ciśnienie w oponach do własnych preferencji?

Tak, można je dostosować w pewnym zakresie. Nie poleca się jednak przekraczać +/- 10% od wartości zalecanej dla danej opony. Niektórzy obniżają nieco ciśnienie, aby zwiększyć komfort jazdy. Inni z kolei podwyższają je, aby uzyskać mniejsze opory toczenia (niższe spalanie paliwa). Zdecydować możemy również czym pompować opony. Najpopularniejsze warianty dostępne na rynku to powietrze oraz oczyszczony azot, oferujące różne parametry.

Kiedy warto pomyśleć o regulacji ciśnienia?

• podczas jazdy z przyczepą,
• w przypadku zbyt dużej zmiany obciążenia samochodu,
• w trakcie jazdy miejskiej po dziurawej drodze (niższe ciśnienie może podwyższyć komfort jazdy na miejskich dziurach),
• podczas dłuższej jazdy po dość równej drodze ze znaczną prędkością (trochę wyższe ciśnienie pomoże w zmniejszeniu oporów toczenia),
• w przypadku dużej zmiany pogody - nieco inne ciśnienie opon stosuje się na zimę, a inne w sezonie letnim.

Jakie ciśnienie w oponach letnich?

W sezonie wiosenno-jesiennym zaobserwować możemy częste wahania temperatur. Przyjmuje się, że jej wzrost lub spadek o 10°C zmienia poziom ciśnienia w kole nawet o 0,1 bara. Kierowcy często zastanawiają się, ile atmosfer w oponach letnich należy utrzymać, by podróżować bezpiecznie. Odpowiedź jest prosta: poziom zalecany przez producenta. Niezwykle istotna jest zatem regularna kontrola. Warto obserwować prognozowane zmiany temperatur i systematycznie dostosowywać nasze ciśnienie do panujących warunków (nadchodzących upałów lub ochłodzeń).

Ciśnienie w oponach zimowych

Ciśnienie w oponach a temperatura są ze sobą ściśle związane. Istotne jest zatem odpowiednie dopasowanie poziomu powietrza w oponach zimowych do panujących warunków. Przy umiarkowanym klimacie można swobodnie utrzymywać zalecane przez producenta prawidłowe ciśnienie opon zimowych. W przypadku intensywnych mrozów można jednak podnieść je o 0,2 bara. Pozytywnie wpłynie to na sterowność, sztywność oraz przyczepność naszego ogumienia. Należy przy tym jednak pamiętać, żeby ciśnienie w oponach zimowych wyrównać do homologowanego, gdy temperatura ponownie się podniesie.

Uwaga! Pod żadnym pozorem nie można zmieniać ciśnienia w oponach znajdujących się na tej samej osi. Wówczas, nawet niewielkie odchylenia w wartości ciśnienia np. prawego koła spowodują "zjeżdżanie" samochodu na prawą lub lewą stronę drogi.

Prawidłowa wartość ciśnienia ma wpływ na kilka istotnych czynników:

• bezpieczeństwo,
• żywotność opon,
• właściwe spalanie paliwa,
• komfort podróżowania.

Ciśnienie przy pełnym obciążeniu – jest to wskazane właściwe ciśnienie w przypadku jazdy z kompletem pasażerów i bagażem. Jego wartość jest zazwyczaj 0,4 – 0,7 bara wyższa niż zalecane ciśnienie w oponach. Po zakończeniu jazdy z większym obciążeniem powinno się przywrócić optymalne ciśnienie w oponach.

Na bokach opon często znajdują się ostrzeżenia mówiące o ryzyku uszkodzenia w przypadku jazdy z niewłaściwym ciśnieniem w kole.

Przyczyny zawyżonego ciśnienia opon

• brak zmiany poziomu ciśnienia po jeździe z większym obciążeniem,
• błędy pomiarowe (niesprawny manometr, który pokazuje nieprawdziwą wartość ciśnienia).

Warto wyrobić sobie nawyk kontroli ciśnienia w kołach raz na dwa tygodnie i przed wyruszeniem w dłuższą trasę.

Ciśnienie opon - skutki zbyt wysokich wartości

Do skutków jazdy z zawyżonym ciśnieniem w kołach należą:

• mniejsza powierzchnia styku opony z nawierzchnią (gorsza przyczepność opon),
• większe odczuwanie wstrząsów i nierówności (pogorszenie komfortu, większy hałas w kabinie),
• przekazywanie wstrząsów na auto (przyspieszone zużycie elementów nadwozia, luzy w zawieszeniu, awarie systemów elektronicznych),
• nierównomierne zużycie opony (większe na środku bieżnika niż na barkach),
• większe ryzyko uszkodzenia opony po wpadnięciu w dziurę w jezdni lub uderzeniu o krawężnik.

Nie ufajmy tanim manometrom z hipermarketów - mogą podawać nieprawdziwe wyniki pomiarów.

• większa stabilność podczas pokonywania zakrętów,
• mniejsze opory toczenia (redukcja poziomu spalania paliwa).

Producenci samochodów czasami podają wartość ciśnienia eko, czyli podwyższoną, która jednocześnie jest zoptymalizowana pod kątem przyczepności.

Za niskie ciśnienie w oponach - skutki

• bardziej płaski kształt opony w kontakcie z podłożem,
• trwałe uszkodzenie struktury wewnętrznej opony (nawet, gdy ciśnienie jest niższe zaledwie o 0,4 bara),
• zwiększenie zużycia paliwa nawet o 5% (ze względu na zwiększone ugięcie, a co za tym idzie - większe opory toczenia),
• skrócona żywotność bieżnika – nawet o 25 proc. – przy dużym prawdopodobieństwie nieregularności zużycia w poszczególnych oponach,
• pogorszenie precyzji kierowania i stabilności pojazdu w zakrętach.

Odpowiednie ciśnienie w oponach gwarantuje nie tylko komfort jazdy, ale przede wszystkim bezpieczeństwo.

Jak dbać o odpowiednie ciśnienie w oponach?

• Utrzymywać maksymalne ciśnienie w oponach zalecane przez producenta (najczęściej producenci aut umieszczają takie informacje na klapie wlewu paliwa, tabliczce informacyjnej przyczepionej do słupka drzwi kierowcy lub na samych drzwiach).
• Regularnie sprawdzać poziom ciśnienia - najlepiej co rano, zanim gdziekolwiek pojedziemy, w ostateczności raz na dwa tygodnie i zawsze przed wyjazdem w dłuższą trasę.
• Używać elektronicznych mierników ciśnienia (najtańsze kosztują już ok. 50 zł).

Ciśnienie w ogumieniu najlepiej jest mierzyć z samego rana, zanim wyruszymy w trasę. Jeżeli jednak nie mamy takiej możliwości i musimy dojechać do manometru (np. na stację benzynową), pamiętajmy o tym by dać oponom ostygnąć – czas stygnięcia powinniśmy dostosować do odległości jaką przebyliśmy. Idealnym okresem byłaby godzina, ale jeśli nie mamy tyle czasu, to dajmy naszym oponom choć 15 minut (o ile nie była to długa trasa). Pompowanie opon nie jest uciążliwe, a pomiar ciśnienia w oponach trwa dosłownie kilka chwil. Dobre ciśnienie znacząco wpłynie na nasze bezpieczeństwo na trasie.

Dalsza jazda po przebiciu opony

Są trzy technologie, które to umożliwiają:

• opony usztywnione (wykorzystujące technologię Run Flat),
• opony samouszczelniające,
• opony wykorzystujące system pomocniczy.

Pierwszy z systemów (opony Run Flat) przyjął się dość powszechnie. Dwa pozostałe występują obecnie dość sporadycznie. Wynika to z faktu, że z czasem w przypadku opon samouszczelniających się pojawiły się problemy z ich wyważaniem, zaś opony wykorzystujące system pomocniczy okazały się zbyt drogie w eksploatacji i masowe korzystanie z nich po prostu się nie opłacało.

Przekrój sztywnej opony typu run flat marki Bridgestone.

• Odznaczają się konstrukcją, która potrafi utrzymać pojazd, nawet po całkowitej utracie ciśnienia.
• Sztywność zapewniają gumowe wkładki znajdujące się obok lub pomiędzy warstwami odpornych na ciepło kordów w ściankach bocznych opony, które zapobiegają przerwaniu tychże kordów, nawet w przypadku utraty ciśnienia.
• Sztywne opony mają też specjalne stopki, które sprawiają, że opona ściślej przylega do felg, nawet po utracie powietrza.
• Mankamentem korzystania ze sztywnych opon jest konieczność wyposażenia pojazdu w system kontroli ciśnienia, bowiem bez niego kierowca może nawet nie zauważyć niedopompowania opony, nieświadomie przyczyniając się do jej dalszego uszkodzenia.

Opona bez powietrza nie stanowi wyzwania. Sztywne opony zapewniają pełną mobilność pojazdu przez ok. 80 km (przy prędkości nie przekraczającej 100 km/h), co powinno nam wystarczyć na dojazd do najbliższego serwisu na fachowe pompowanie kół w samochodzie.

Przykłady technologii Run Flat:

• Bridgestone RFT (Run Flat Tire),
• Dunlop DSST (Dunlop Self-Supporting Technology),
• Firestone RFT (Run Flat Tire),
• Goodyear EMT (Extended Mobility Technology),
• Kumho XRP,
• Michelin ZP (Zero Pressure),
• Pirelli RFT (Run Flat Technology),
• Yokohama Run Flat.

Samouszczelnianie opony

• Opony samouszczelniające są zaprojektowane tak, by bezzwłocznie i na stałe uszczelnić większość przebić obszaru bieżnika.
• Mają dodatkową warstwę wewnętrzną pod obszarem bieżnika, która jest pokryta uszczelniaczem, mogącym wypełnić otwory po gwoździach, śrubach czy wkrętach.
• Opona taka najpierw uszczelnia się wokół ciała obcego, a następnie, po jego usunięciu, wypełnia dziurę w bieżniku. Wszystko to dzieje się niemal od razu, bez aktywnego udziału kierowcy, który może nawet nie zauważyć, że przebił oponę.

Opony z systemem pomocniczym

• Opony z systemem pomocniczym wykorzystują specjalne felgi, z którymi wchodzą w skład oryginalnego wyposażenia pojazdu.
• Bieżnik przebitej opony spoczywa w tym przypadku na pierścieniu wspierającym, zamocowanym do felgi. Dzięki temu większość zadań mechanicznych, odpowiedzialnych za mobilność pojazdu przenoszona jest z opony na felgę, która nie zużywa się tak szybko i nie musi być wymieniana, nawet jeśli dojdzie do utraty ciśnienia.
• Wadą tego systemu jest to, że owe specjalne felgi nie mogą współpracować ze zwykłymi, standardowymi oponami, co sprawia, że ich koszty są bardzo wysokie.

Przykładem systemu pomocniczego są felgi i opony Michelin PAX.

Niezależnie od tego, z którego z systemów korzystamy, pamiętajmy jednak, że żaden z nich nie wyręczy nas w dbaniu o prawidłowe ciśnienie w oponach, które jest kluczowe dla właściwej ich eksploatacji i, co ważniejsze, naszego bezpieczeństwa.